سوء تفاهم و راه‌های اجتناب از آن

سوء تفاهم یعنی داشتن درک متفاوت از درک دیگران درباره‌ی یک مطلب. در ارتباطات روزمره، سوء تفاهم بسیار متداول است. دعوای بر سر عِنَب و انگور، ضرب‌المثلی است که در همین زمینه بیان شده است. بسیاری از اختلافات نه تنها بین انسان‌ها بلکه بین جوامع، دولت‌ها و حتی ادیان هم، ممکن است ناشی از سوء تفاهم باشد. شاید وجود همین سوء تفاهم‌هاست که اجازه نداده جامعه‌ی جهانی، به صورت واحد و عاری از نزاع شکل گیرد. گاهی اوقات سوء تفاهم به قدری شدید است که طرفین گفتگو احساس می‌کنند در حال صحبت کردن با دو زبان مختلف هستند.

علت‌های سوء تفاهم، ممکن است ناشی از درک معانی گوناگون از یک واژه باشد. به خصوص واژه‌هایی که دارای بار احساسی هستند مانند آزادی. علت دیگر ممکن است به کارگیری منطق متفاوت باشد، مثلاً یکی از منظر ارزشی درباره یک موضوع صحبت کند و دیگری از منظر کاربردی.

برای کنار گذاشتن سوء تفاهم، کارهای زیر می‌تواند مفید واقع شود:

1- اگر با کسی اختلاف پیدا کردیم، اول از همه مطمئن شویم که این اختلاف ناشی از سوء تفاهم نیست.
2- آنچه از صحبت‌های طرف مقابل فهمیدیم را با او چک کنیم. مثلاً بگوییم که من از صحبت‌های شما فهمیدم که ...، آیا این درک من صحیح است؟ اگر درک ما با آنچه که منظور مخاطب است، یکی نباشد بررسی کنیم که دلیل این سوء تفاهم در تلقی متفاوت از واژه‌هاست یا داشتن منطق و نقطه‌نظر متفاوت.
3- شنونده‌ی فعال باشیم نه منفعل؛ یعنی در حین شنیدن، واژه‌ها و مفاهیم مهم را استخراج کرده و از خود بپرسیم که منظور مخاطب از به کار بردن این واژه‌ها و مفاهیم چیست.
4- گاهی اوقات علت سوء تفاهم، نداشتن اطلاعات و اخبار یکسان درباره‌ی یک موضوع است. بنابراین اطلاعات خود را با مخاطب به اشتراک گذارده و از مخاطب نیز بخواهیم که چنین کند.
5- اگر ذهن در وضعیت طبیعی نباشد، مثلاً گرفتار نگرانی و یا اضطراب باشد، نمی‌تواند اطلاعاتی را که در معرضش قرار می‌گیرد، به درستی تحلیل و تفسیر نماید. بنابراین برای اجتناب از سوء تفاهم، زمان مناسبی را برای گفتگو و ارتباط انتخاب کنیم.
6- گاهی وقت‌ها نمی‌توان با گفتگو به رفع سوء تفاهم‌ها اقدام کرد. در این اوقات باید به همدلی رجوع کرد؛ زیرا همدلی می‌تواند بسیاری از سوء تفاهم‌ها را در خود حل نماید.